Wie erlangs loopt, kan de verdiepingen en muren in het lemen vakwerkhuis tellen: alles is leesbaar vanaf de buitenkant. Eenmaal binnen blijken de kamers 450 jaar geschiedenis te ademen. En dat voel je, als je er logeert.
Eigenlijk is het niet één huis, maar zijn het meerdere huizen, bovenop en tegen elkaar aan gesteund. Een opeenstapeling van daken, buitenmuren, ramen en luiken is het – alles goed verzorgd, in zandkleurig leem en eikenhout. En stro – er is zelfs een hele gevel van keurige stropakketjes. Het vakwerkhuis, want dat is het, ziet er fascinerend uit.
We zoeken naar de voordeur, maar die is niet makkelijk te vinden. Ten slotte zien we een brede stenen trap die naar het ‘moerdeel’ leidt, het moederdeel waarmee het allemaal begon. Dat was in 1550, toen een welgestelde boer dit huis liet bouwen. Vanaf de zeventiende eeuw, weten we, na een brand, kwamen er links, rechts en achter dit oudste boerderijdeel steeds meer bijgebouwen. De voormalige koeien- en varkensstallen worden nu verhuurd als sfeervolle vakantieverblijven. Zo ook dit oudste deel, de oerboerderij. De houten voordeur zwaait open. “Welkom in het Oude Huis”, zegt de eigenaar.
Grootscheepse verbouwing
Emmanuel Laugs (37) is Nederlander, maar heeft een half-Belgische moeder. Pas een paar jaar woont hij in het vroegere bakhuis achter het Oude Huis, maar hij kent het leem-vakwerkpand al bijna zijn hele leven. De geschiedenis van het huis eren, maar het tegelijkertijd klaarmaken voor de toekomst, dat was wat Emmanuel wilde. En het is hem gelukt: na een grootscheepse verbouwing is het huis zeer comfortabel, terwijl het er nog net zo uitziet als het vroeger al deed. Via de hal komen we in een benedenruimte, met links een houtkachel voor een schouw van kalksteen. De vele kruisramen in de woonkamer zijn klein, maar zitten op onverwachte plaatsen.
De zithoek is knus, met eenvoudige, veelal gevonden meubels. Rechts is een kookeiland; Emmanuel draait de kraan open boven de dubbele marmeren wasbak die hij hier plaatste. “Bij de verbouwing hebben we alles aangebracht wat een hedendaagse logé maar nodig kan hebben. Wel heb ik het een middeleeuws uiterlijk gegeven. Ik wilde de mooie sfeer die hier heerst niet aantasten.”
Hij wijst omhoog, waar balken uit de zestiende eeuw – verweerde moerbinten en smallere kinderbinten – de ruimte overspannen. “Bij de restauratie bleken ze nog in uitstekende staat te zijn, terwijl ik kon zien dat ze zelfs in 1550 al voor een tweede of derde keer werden gebruikt.” Emmanuel geniet van die geschiedenis: “De oude gaten voor de toogpennen, de verweerde structuur: deze balken vertellen waar ze geweest zijn.”
Stro in de muur
Die typische gedempte leemvakwerksfeer is behouden. ‘Gedempt’ vanwege de zachtheid die de kamers uitstralen, door het goudkleurige leem dat erom lijkt te vrágen aangeraakt te worden. Onder de vingertoppen voelen de wanden glad aan, hoewel je de stropropjes waarmee het leem doorspekt is ziet zitten als het strijklicht eroverheen valt. Maar het opvallendst is wel dat het leem warm is. Leem houdt warmte vast, bovendien gaf de renovatie Emmanuel de kans de muren extra te isoleren met rietmatten. Daar bovenop legde hij er muurverwarming in aan. “Ik wilde dat het echt comfortabel zou worden.”
Verdwalen in het huis
Na een wandeling door de tuin en de twee hofjes die het complex rijk is, gaan we de grijsblauw geschilderde trap op naar boven; de kleur geïnspireerd op die van een oude deur uit het oorspronkelijk huis. Op de overloop hangt een portret dat Emmanuels grootmoeder ooit schilderde. Het is het enige in huis, “want wat je hang je op aan zulke muren?” We laten de drie ruime slaapkamers voor wat ze zijn, en kiezen voor de bedstee achter linnen gordijnen. Het bed staat tussen twee vakwerkdelen in, de achterwand is van hout en heeft een luikje. Nieuwsgierig duwen we het open; geen idee waar het op uitkijkt. Het blijkt de entree van het huis te zijn, waar juist Emmanuel de voordeur uitstapt. Hij kijkt omhoog en ziet onze verbaasde gezichten. “Ja, door alle aanbouwen is het een echt kruip-door-sluip-doorhuis geworden”, zegt hij. “Mensen ‘verdwalen’ hier geregeld! Maar dat is juist wat het zo leuk maakt, vinden wij.”
Ook slapen in het Oude Huis?
Het lemen vakwerkhuis in Sint-Martens-Voeren is te huur voor een weekend, midweek of week. Er zijn drie slaapkamers en een bedstee, die samen ruimte bieden aan maximaal acht mensen. Het Oude Huis beschikt over een zonneterras en gasten hebben toegang tot twee gemeenschappelijke hofjes en een uitgestrekte tuin. Emmanuel Laugs voorziet u graag ter plekke van wandelkaarten, waarmee u de prachtige omgeving kunt verkennen.
Het Oude Huis, Einde 63, Voeren (België), Laugs.com
Tekst Johanna Hoogendam | Fotografie Barbara Groen | Styling Linda van der Ham